อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (อังกฤษ: King Rama IX Memorial Park) เป็นสวนสาธารณะระดับย่านบนที่ดินขนาดใหญ่จำนวน 279 ไร่ บริเวณถนนศรีอยุธยา ตรงข้ามสวนจิตรลดา พระราชวังดุสิต และแยกนางเลิ้ง จุดตัดระหว่างถนนพิษณุโลกและถนนนครสวรรค์ ในบริเวณพื้นที่แขวงสวนจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นเขตพระราชฐานที่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงรับโอนกรรมสิทธิ์มาจากสำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์มาอยู่ในพระปรมาภิไธยส่วนพระองค์โดยตรง โดยในอดีตเคยเป็นที่ตั้งของสนามม้านางเลิ้ง ซึ่งถูกรื้อถอนหลังจากราชตฤณมัยสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ที่เป็นเจ้าของเดิมหมดสัญญาเช่าพื้นที่จากสำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์เมื่อปี พ.ศ. 2561

อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ประตูทางเข้าอุทยานฝั่งถนนศรีอยุธยา (ประตูใหญ่) ในคราวพิธีเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ 9
ประเภท	สวนสาธารณะระดับย่าน
คำขวัญ	สวนแห่งความสุขและความยั่งยืน
ที่ตั้ง	ถนนศรีอยุธยา แขวงสวนจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร 10300
พิกัดภูมิศาสตร์	13°45′46″N 100°31′03″E / 13.762850°N 100.517451°E / 13.762850; 100.517451
พื้นที่	279 ไร่ (446,000 ตารางเมตร)
เปิดตัว	ประมาณ พ.ศ. 2568
ผู้ออกแบบ	วรรณพร พรประภา และคณะทำงานฝ่ายออกแบบ
ที่มาของชื่อ	พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร (พระบรมราชานุสาวรีย์, โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ)
เจ้าของ	พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
ผู้ดำเนินการ	สำนักพระราชวัง
สถานะ	กำลังก่อสร้าง
Terrain	ป่า
แหล่งน้ำ	สระน้ำรูปเลข ๙ ไทย พื้นที่ 47 ไร่
พืช	มากกว่า 4,500 ต้น จาก 55 พันธุ์ พื้นที่ 104 ไร่
Collections	พันธุ์ไม้ทรงปลูก 6 พันธุ์
ที่จอดรถ	700 คัน (รถยนต์) 9 คัน (รถบัส)
ขนส่งมวลชน	ยมราช, , อุรุพงษ์

อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ก่อตั้งขึ้นจากพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ที่ทรงตั้งพระราชหฤทัยเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยพระราชทานพื้นที่เขตพระราชฐานส่วนพระองค์ดังกล่าวให้จัดสร้างเป็นสวนสาธารณะที่ออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมตามแบบอย่างโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ให้ประชาชนเข้าศึกษาและใช้ประโยชน์ตามแนวพระราชดำริและพระราชกรณียกิจของทั้ง 2 พระองค์ ผ่านองค์ความรู้เรื่องน้ำและป่า ซึ่งเป็นแนวคิดหลักในการออกแบบอุทยาน

อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ มีจุดหลักคือพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ซึ่งประดิษฐานบริเวณศูนย์กลางของอุทยาน เพื่อให้ประชาชนเข้าถวายสักการะและน้อมรำลึกถึงพระองค์ การก่อสร้างอุทยานเริ่มต้นจากส่วนนี้เป็นส่วนแรก โดยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดาฯ พระบรมราชินี ทรงประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์แท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2564 และทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2565 หลังจากนั้น สำนักพระราชวังได้เปิดอุทยานเป็นการเฉพาะกิจ ทุกวันที่ 13 ตุลาคม (วันนวมินทรมหาราช) และวันที่ 5 ธันวาคม (วันพ่อแห่งชาติ) ของทุกปี เพื่อให้ประชาชนเข้าถวายสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์ ส่วนพื้นที่อื่น ๆ ภายในอุทยาน ปัจจุบันอยู่ระหว่างการก่อสร้าง คาดว่าจะเปิดให้บริการในปี พ.ศ. 2568

ประวัติ

ภูมิหลัง

ทิวทัศน์ภายในอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ระหว่างการปรับพื้นที่

พื้นที่ของอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ นั้น เดิมเป็นที่ตั้งของสนามม้านางเลิ้ง ซึ่งราชตฤณมัยสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ทำสัญญาเช่าจากสำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์ เพื่อให้บริการการแข่งม้าสำหรับคนไทย และกิจการที่เกี่ยวข้องกับม้า โดยสัญญาเช่าหมดลงเมื่อปี พ.ศ. 2561 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงรับโอนที่ดินดังกล่าวจากสำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์มาอยู่ในพระปรมาภิไธยของพระองค์ และทรงผนวกเข้าเป็นส่วนหนึ่งของเขตพระราชฐานในพระราชวังดุสิตที่มีชื่อเรียกว่า "901 แลนด์"

ทั้งนี้ ในช่วงก่อนหมดสัญญาเช่า การแข่งขันม้าภายในสนามม้านางเลิ้งเกิดปัญหาเรื่องและการกำหนดผลการแข่งขันขึ้น ซึ่งพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริว่าการพนันจะส่งผลเสียเป็นวงกว้าง จนสร้างปัญหาตามมาอีกมาก ซึ่งอาจกระทบไปถึงครอบครัวของผู้เล่นเอง และทรงให้ความสำคัญกับปัญหาสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติและการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชน รวมถึงเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง จึงพระราชทานพื้นที่นี้ให้เป็นสวนสาธารณะและแหล่งเรียนรู้ให้ประชาชนเข้าศึกษาพระราชกรณียกิจ และใช้ประโยชน์จากโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของทั้ง 2 พระองค์ ผ่านองค์ความรู้เรื่องน้ำและป่า

อนึ่ง หลังจากการปิดสนามม้านางเลิ้งไปไม่นาน สมศักดิ์ เจียมธีรสกุล ได้ระบุข่าวลือผ่านเฟซบุ๊กของตนว่า พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชประสงค์ที่จะทรงสร้างกลุ่มพระราชวังส่วนพระองค์ขึ้นบนพื้นที่สนามม้านางเลิ้งเดิม อย่างไรก็ตาม สิ่งที่สมศักดิ์ระบุไว้มิได้เป็นเช่นนั้นแต่อย่างใด

การก่อสร้าง

อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ เริ่มออกแบบและพัฒนาแบบตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561 ซึ่งเป็นช่วงคาบเกี่ยวกับการปิดสนามม้านางเลิ้ง หลังราชตฤณมัยสมาคมฯ หมดสัญญาเช่า และเริ่มปรับพื้นที่ในปี พ.ศ. 2564 หลังเสร็จสิ้นการรื้อถอนสนามม้านางเลิ้ง โดยพลตำรวจโท ภัคพงศ์ พงษ์เภตรา ผู้บัญชาการตำรวจนครบาลในขณะนั้น ในฐานะหัวหน้าเจ้าพนักงานจราจรในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ออกข้อบังคับให้จำกัดความเร็วและห้ามใช้เสียงบริเวณโดยรอบเขตพระราชฐาน 901 แลนด์ ซึ่งเป็นที่ตั้งของโครงการก่อสร้างอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ เมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม

ต่อมาเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน สำนักพระราชวังเผยแพร่วีดิทัศน์เปิดตัวอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ผ่านสื่อสังคมต่าง ๆ และเริ่มต้นการก่อสร้างอย่างเป็นทางการจากพิธีวางศิลาฤกษ์แท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์ และการปลูกต้นไม้ 55 พันธุ์ รวม 109 ต้น เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2564

หลังจากเสร็จสิ้นพิธีเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร แล้ว ยังมีหน่วยงานภาครัฐจัดกิจกรรมปลูกต้นไม้เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ อีกอย่างน้อย 2 ครั้ง ดังนี้

• ครั้งที่ 1 เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2567 เวลา 8:00 น. เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 28 กรกฎาคม 2567 โดยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้กระทรวงมหาดไทย นำพันธุ์ไม้มงคลประจำจังหวัดของประเทศไทยทั้ง 77 จังหวัด และกระทรวงการต่างประเทศ นำคณะคณะผู้แทนทางทูตและกงสุลต่างประเทศในประเทศไทย นำต้นไม้มาปลูกที่อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ โดยมีพลอากาศเอก สถิตย์พงษ์ สุขวิมล ราชเลขานุการในพระองค์พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นประธานในพิธีเปิดกิจกรรม
• ครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 31 มกราคม พ.ศ. 2568 เวลา 15:30 น. เนื่องในโอกาสพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พ.ศ. 2568 จัดโดยสำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ร่วมกับกรุงเทพมหานคร กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยเน้นปลูกต้นไม้มงคลและต้นไม้หายากที่ควรอนุรักษ์เป็นหลัก เช่น ต้นตะเคียนทอง ต้นพิกุล ต้นอินจัน เป็นต้น รวมทั้งหมด 173 ต้น โดยมีแพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี เป็นประธานในพิธีเปิดกิจกรรม

คาดว่าอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ จะเปิดให้บริการในปี พ.ศ. 2568 ซึ่งเลื่อนจากกำหนดเดิมที่จะเปิดในปี พ.ศ. 2567

ภาพรวม

อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ มีพื้นที่ทั้งหมด 279 ไร่ เป็นสวนสาธารณะที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ของกรุงเทพมหานครชั้นใน รองจากสวนลุมพินีและสวนเบญจกิติ โดยมีถนนล้อมรอบทั้ง 4 ด้าน ดังนี้

• ด้านทิศเหนือ ติดถนนศรีอยุธยา
• ด้านทิศตะวันออก ติดถนนสวรรคโลก
• ด้านทิศใต้ ติดถนนพิษณุโลก และบางส่วนติดโรงเรียนราชวินิต มัธยม
• ด้านทิศตะวันตก ติดถนนพระรามที่ 5

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี ทรงตั้งพระราชหฤทัยเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง จึงพระราชทานพระบรมราโชบายในการออกแบบอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ไปยังคณะทำงานฝ่ายออกแบบซึ่งนำโดยวรรณพร พรประภา ให้ออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมตามแบบอย่างโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยนำองค์ความรู้เรื่องน้ำ และป่า มาใช้เป็นแนวคิดหลักในการการออกแบบสวนสาธารณะว่า "น้ำคือชีวิต จากนภา ผ่านภูผา สู่มหานที" เพื่อแสดงถึงความผูกพันและความจงรักภักดีที่ประชาชนมีต่อพระมหากษัตริย์ สะท้อนความสำคัญระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ช่วยเสริมสร้างคุณภาพชีวิตของประชาชนทั้งร่างกายและจิตใจ ใช้เป็นแก้มลิงรองรับและกักเก็บน้ำในฤดูฝน เป็นสถานที่สำหรับให้เด็ก เยาวชน และประชาชนได้ศึกษาพระราชกรณียกิจด้านสิ่งแวดล้อมของทั้ง 2 พระองค์ และทรงอุทิศให้เป็นปอดแห่งใหม่ของกรุงเทพมหานคร เพื่อให้เกิดประโยชน์ในด้านการเสริมสร้างสุขภาพร่างกายของประชาชน โดยพื้นที่หลัก ๆ ที่มีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ประกอบด้วยดังนี้

• ลานพระบรมราชานุสาวรีย์ เป็นจุดหลักสำคัญและศูนย์กลางของอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ มีลักษณะเป็นลานรูปไข่ โอบล้อมด้วยป่าผสมผสาน มีพื้นที่ทั้งหมด 2,173 ตารางเมตร บนเนินสูง 7 เมตร ตรงกลางประดิษฐานพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ให้ประชาชนขึ้นไปถวายสักการะ
• สระน้ำรูปเลข ๙ ไทย มีจำนวน 47 ไร่ เป็นพื้นที่สำคัญในการศึกษาโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในด้านการบริหารจัดการน้ำอย่างยั่งยืน ตั้งแต่ "ต้นน้ำ" เช่น , ป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง, หญ้าแฝก, "กลางน้ำ" เช่น , กังหันน้ำชัยพัฒนา, บ่อปลานิล, เกษตรทฤษฎีใหม่ และ "ปลายน้ำ" เช่น , พื้นที่ชุ่มน้ำ เป็นต้น รวมถึงมีการใช้ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศสมัยใหม่มาช่วยออกแบบสระน้ำให้มีลักษณะเป็นแก้มลิง เชื่อมต่อกับคลองผดุงกรุงเกษม คลองเปรมประชากร และคลองสามเสน โดยการกักเก็บน้ำทางผิวดินบริเวณกลางสระน้ำและใต้ดิน ก่อนระบายน้ำลงสู่คลองที่เชื่อมต่อทั้ง 3 สาย เพื่อรองรับและแก้ไขปัญหาน้ำท่วมในช่วงฤดูฝนที่มักเกิดขึ้นบ่อยครั้งในกรุงเทพมหานคร
• สะพานรูปเลข ๙ ไทย เป็นสะพานและทางเดินทางด้านทิศใต้ของอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ โดยเชื่อมต่อจากทางเข้าฝั่งถนนพิษณุโลกติดกับแยกนางเลิ้ง ซึ่งเป็นทางเข้าหลักของอดีตสนามม้านางเลิ้ง และเข้าสู่ลานพระบรมราชานุสาวรีย์ทางด้านหลัง
• สะพานหยดน้ำพระทัย มีการออกแบบอย่างสวยงาม โดยเมื่อสะท้อนเงาจากน้ำจะเห็นเป็นรูปหยดน้ำ สื่อถึงน้ำพระราชหฤทัยพระองค์ที่หล่อเลี้ยงคนไทยมาตลอด 70 ปีแห่งการครองราชย์
• สะพานไม้เจาะบากง เป็นการจำลองสะพานไม้เจาะบากง จังหวัดนราธิวาส ที่พระองค์เคยเสด็จพระราชดำเนินไปทรงงานเมื่อวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2524 บริเวณโดยรอบออกแบบเป็นท่าน้ำ น้ำตก และลำธารจำลอง ตามแบบป่าฝนเขตร้อน
• สวนป่าธรรมชาติ มีการปลูกต้นไม้ขนาดใหญ่ 55 พันธุ์ จำนวนมากกว่า 4,500 ต้น บนพื้นที่สีเขียวจำนวน 105 ไร่ ที่ให้ความร่มรื่น สื่อความหมาย และมีประโยชน์ ตามพระราชดำริ "ป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง" และช่วยแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมและมลพิษที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งในเมืองขนาดใหญ่ โดยเฉพาะ พีเอ็ม 2.5 และแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ได้ เช่น ต้นไม้โตเร็วเพื่อสร้างร่มเงา, ต้นไม้ประจำจังหวัด, ต้นไม้หายาก, ต้นไม้กรองฝุ่น รวมถึงพืชกันเสียงบางชนิด นอกจากนี้ ยังมีการทำการเกษตรทฤษฎีใหม่ เพื่อให้ประชาชนได้รับความรู้ในหลากหลายด้าน

นอกจากนี้ การออกแบบอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ยังประยุกต์ใช้แนวคิดของสวนสมัยใหม่ (Modern Park) เพื่อให้ประชาชนใช้ประโยชน์ได้อย่างทั่วถึง โดยเฉพาะการส่งเสริมคุณภาพชีวิตด้วยการออกกำลังกาย ตามพระบรมราโชบายของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เช่น ทางจักรยาน, ทางวิ่ง ที่เชื่อมต่อถึงกัน, สนามเด็กเล่น, ลานกิจกรรมสำหรับเล่นสเกตบอร์ด บาสเกตบอล เซปักตะกร้อ รวมถึงพื้นที่ออกกำลังกายสำหรับบุคคลในและผู้สูงอายุ เช่น โยคะ และอุปกรณ์ออกกำลังกายชนิดอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีภัตตาคาร ร้านกาแฟ พื้นที่ริมน้ำ ท่าเรือ และต่าง ๆ สำหรับทั้งประชาชนและคนพิการ ที่สามารถรองรับการใช้งานได้ในทุกรูปแบบอีกด้วย

พระบรมราชานุสาวรีย์

พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

พระบรมราชานุสาวรีย์หลังเสร็จสิ้นพิธีเปิด เมื่อวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2565
ที่ตั้ง	อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ถนนศรีอยุธยา แขวงสวนจิตรลดา เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร 10300
ผู้ออกแบบ	สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร
ประเภท	พระบรมราชานุสาวรีย์
วัสดุ	สัมฤทธิ์, หินอ่อน
ความสูง	พระบรมรูป: 7.70 เมตร (25.3 ฟุต) รวมฐาน: 19.45 เมตร (63.8 ฟุต)
เริ่มก่อสร้าง	5 ธันวาคม 2564 (2564-12-05)
สร้างเสร็จ	10 ตุลาคม 2565 (2565-10-10)
การเปิด	13 ตุลาคม 2565 (2565-10-13)
อุทิศแด่	พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

พระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เป็นพระบรมราชานุสาวรีย์ที่เป็นจุดหลักสำคัญและศูนย์กลางของอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ซึ่งพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดสร้างขึ้นเพื่อถวายพระเกียรติยศแด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร โดยประดิษฐานบนลานรูปไข่ โอบล้อมด้วยป่าผสมผสาน มีช่องเปิดเพื่อเป็นร่องลมและเป็นแกนนำสายตาจำนวน 9 แกนตามเลขรัชกาล ทำให้ประชาชนที่อยู่บริเวณโดยรอบอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ และถนนภายนอกสามารถมองเห็นพระบรมราชานุสาวรีย์ได้ทั้งหมด

รายละเอียด

พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สำนักช่างสิบหมู่ กรมศิลปากร ดำเนินการปั้นต้นแบบพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร มีความสูง 7.70 เมตร คิดเป็น 4 เท่าครึ่งของพระองค์จริง หล่อด้วยโลหะสัมฤทธิ์ มีลักษณะพระอิริยาบถประทับยืน ทรงฉลองพระองค์เครื่องแบบทหารเต็มยศของกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์ พระหัตถ์ขวาทรงถือ พระหัตถ์ซ้ายทรงถือกระบี่และสายยงยศจอมทัพไทย หันพระพักตร์ไปทางพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน พระราชวังดุสิต ซึ่งเป็นที่ประทับถาวรของพระองค์ขณะทรงพระชนม์ ประดิษฐานเหนือแท่นหินอ่อนแกะสลักฐานเป็นรูปบัวทรงสี่เหลี่ยมย่อมุม มีตราพระปรมาภิไธยย่อ ภ.ป.ร. หล่อด้วยโลหะสัมฤทธิ์ ประดิษฐานด้านหน้าแท่น รองรับด้วยฐานหินอ่อนรูปผังแปดเหลี่ยม ตามคติของพระที่นั่งอัฐทิศอุทุมพรราชอาสน์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ในเบื้องแรกของการประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก แสดงความหมายว่า ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ผู้ทรงเปี่ยมด้วยพระบรมเดชานุภาพ มีผู้แทนประชาชนชาวไทยทั้ง 8 ทิศ น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายแผ่นดินด้วยความจงรักภักดี

แท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์มีความสูงทั้งหมด 9.05 เมตร บริเวณด้านหน้าของฐานทั้ง 8 ด้าน ยังประดับแผ่นคำจารึกหล่อด้วยโลหะสัมฤทธิ์ 8 แผ่น เรียงลำดับทวนเข็มนาฬิกา จารึกพระราชประวัติ พระราชกรณียกิจ และพระเกียรติคุณของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รวมทั้งพระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวในการจัดสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ขึ้น ประกอบด้วย 8 หัวข้อ ได้แก่ พระราชประวัติ, พระราชาผู้ทรงธรรม, กลางใจราษฎร์, ปราชญ์ของแผ่นดิน, พระภูมินทร์บริบาล, นวมินทร์โลกกล่าวขาน, สืบสาน รักษา และต่อยอด และ บรมราชสดุดี รวมถึงมีแท่นหินอ่อนวางพานพุ่มหล่อด้วยโลหะสัมฤทธิ์ประดับเป็นเครื่องสักการะประกอบทั้ง 4 ทิศ

ฐานชั้นที่ 2 มีความสูง 1.50 เมตร เป็นฐานหินอ่อนสี่เหลี่ยมย่อมุม มีขอบกั้นเป็นรั้ว เปิดทางขึ้นลงทั้งหมด 2 ด้าน คือด้านหน้าและด้านหลัง และฐานชั้นที่ 1 มีความสูง 1.20 เมตร เป็นฐานหินอ่อนรูปทรงวงรี มีขอบกั้นเป็นรั้ว เปิดทางขึ้นลง 2 ด้าน ทั้งด้านหน้าและด้านหลัง เพื่อให้ประชาชนที่เข้ามาภายในอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ จากทั้งทางเข้าหลักฝั่งถนนศรีอยุธยา (ประตูหลัก) และทางเข้าฝั่งถนนพิษณุโลก (ตามสะพานรูปเลข ๙ ไทย) สามารถขึ้นไปสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์ได้โดยสะดวก และมีอ่างน้ำพุหินอ่อนทรงกลมประดับไว้ทั้ง 4 มุม รวมความสูงของพระบรมราชานุสาวรีย์ทั้งหมด 19.45 เมตร แสดงความหมายว่า 19 คือ 1 + 9 = 10 หมายถึง รัชกาลที่ 10 และ 0.45 คือ 4 + 5 = 9 หมายถึง รัชกาลที่ 9

การก่อสร้างและพิธีเปิด

วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2564 เวลา 16.30 น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่ง จากพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ไปทรงประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์แท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ในโอกาสนี้ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา และเจ้าคุณพระสินีนาถ พิลาสกัลยาณี โดยเสด็จในการนี้ด้วย

วันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 เวลา 19.00 น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดาฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา ไปยังวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ทรงเททองหล่อพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ส่วนพระเศียร ซึ่งจะนำมาประกอบเป็นพระบรมราชานุสาวรีย์และอัญเชิญไปประดิษฐาน ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ

วันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2565 เวลา 16.33 น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ไปยังอุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงประกอบพิธีบวงสรวงอัญเชิญพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ประดิษฐานบนแท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์

วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2565 เวลา 17.53 น. พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดาฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่งไปยังอุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร อย่างเป็นทางการ ในการนี้ สมเด็จเจ้าฟ้าฯ กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา โดยเสด็จด้วย

หลังจากนั้น สำนักพระราชวังได้เปิดอุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ให้ประชาชนเข้าถวายสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์โดยเฉพาะเป็นการชั่วคราว เมื่อวันที่ 14–16 ตุลาคม พ.ศ. 2565 และหลังจากนั้นจึงกลับมาปิดอุทยานเพื่อปรับภูมิทัศน์ให้สมพระเกียรติ ก่อนจะกลับมาเปิดอีกครั้งตามกำหนดการเปิดอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ที่วางไว้เดิมต่อไป

อย่างไรก็ตาม แม้การปรับภูมิทัศน์ภายในอุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร จะยังไม่เสร็จสมบูรณ์ แต่พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดาฯ พระบรมราชินี ก็จะเสด็จพระราชดำเนินไปทรงวางพวงมาลาหรือพานพุ่มดอกไม้ถวายราชสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์ ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ เป็นประจำทุกปี ในวันที่ 13 ตุลาคม และวันที่ 5 ธันวาคม ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันสวรรคต (วันนวมินทรมหาราช) และวันคล้ายวันพระบรมราชสมภพ (วันพ่อแห่งชาติ) ของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ตามลำดับ โดยสำนักพระราชวังได้เปิดอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ เป็นการเฉพาะกิจ เพื่อให้หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และประชาชนเข้าถวายสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์เป็นประจำทุกปี ในทั้ง 2 วันข้างต้น มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2566

พันธุ์ไม้ภายในอุทยาน

พันธุ์ไม้ที่มีการเพาะปลูกในอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ มีทั้งหมด 55 พันธุ์ แบ่งเป็นพันธุ์ไม้ทรงปลูก 6 พันธุ์ และพันธุ์ไม้อื่น ๆ อีก 49 พันธุ์ ดังนี้

พันธุ์ไม้ทรงปลูก

พันธุ์ไม้ทรงปลูกในปัจจุบันมีจำนวน 6 พันธุ์ โดย 5 พันธุ์แรก ทรงปลูกโดยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว, สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี, สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา, สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา และเจ้าคุณพระสินีนาถ พิลาสกัลยาณี เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2564 ภายหลังเสร็จสิ้นพิธีวางศิลาฤกษ์แท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และทอดพระเนตรนิทรรศการอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ภายหลังทรงปลูกเพิ่มอีก 1 พันธุ์โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2565 ภายหลังเสร็จสิ้นพิธีบวงสรวงอัญเชิญพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ขึ้นประดิษฐานบนแท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์

• พันธุ์ไม้ทรงปลูก 5 พันธุ์แรก
• รวงผึ้ง ทรงปลูกโดยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
• คำมอกหลวง ทรงปลูกโดยสมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี
• โมกหลวง ทรงปลูกโดยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา
• รัตนพฤกษ์ (คูนสายรุ้ง) ทรงปลูกโดยสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา
• สุพรรณิการ์ ปลูกโดยเจ้าคุณพระสินีนาถ พิลาสกัลยาณี

พันธุ์ไม้อื่น ๆ

กระทุ่มนา กระพี้จั่น กัลปพฤกษ์ แก้วเจ้าจอม ขนุน ขี้เหล็กบ้าน จันทน์กะพ้อ จำปี จำปีสิรินธร ชงโค ชิงชัน ตะเคียนทอง ตะแบกนา ทองกวาว

ทองหลาง นนทรี บัวสวรรค์ ประดู่แดง ประดู่ป่า ปีบ ปีบทอง มหาพรหมราชินี มะกอก มะเกลือ มะตูม มะเม่า โมกมัน โมกราชินี

ยางนา รวงผึ้ง ราชพฤกษ์ (คูน) ลำดวน ลีลาวดี ศรีตรัง สมอไทย สมอพิเภก สะเดา สะเดาช้าง สัก เสลา (อินทรสชิด) หว้า อิน-จัน อินทนิลน้ำ

สถานที่ใกล้เคียง

พระราชวังดุสิต สวนจิตรลดา พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน โรงเรียนจิตรลดา โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ลานพระราชวังดุสิต พระบรมรูปทรงม้า พระที่นั่งอนันตสมาคม พระที่นั่งวิมานเมฆ วังสวนกุหลาบ พระที่นั่งอภิเศกดุสิต พระที่นั่งอุดรภาค วชิราวุธวิทยาลัย สนามเสือป่า สำนักพระราชวัง (สโมสรเสือป่า) สาขาสนามเสือป่า มูลนิธิชัยพัฒนา สาขาสนามเสือป่า หน่วยราชการในพระองค์ สำนักงานราชบัณฑิตยสภา สาขาสนามเสือป่า กองทัพภาคที่ 1 กองพลที่ 1 รักษาพระองค์ สถาบันเทคโนโลยีจิตรลดา มูลนิธิโครงการสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตพญาไท คณะวิทยาศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ศูนย์การแพทย์สมเด็จพระเทพรัตน์ กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงศึกษาธิการ สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) (ราชดำเนินนอก) สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย (ก.ศ.น.) สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา

กระทรวงอุตสาหกรรม กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม กรมโรงงานอุตสาหกรรม กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ กระทรวงการคลัง สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) สำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจ (สคร.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กรมทางหลวง กรมการขนส่งทางราง กรมการปกครอง (วังไชยา) ศูนย์บริการประชาชน กรมทรัพยากรธรณี กองธรณีวิทยา สำนักข่าวกรองแห่งชาติ กรมโยธาธิการและผังเมือง สำนักงานเขตพญาไท กรมทรัพยากรน้ำ สำนักงานเขตพญาไท สำนักงบประมาณ กองบัญชาการตำรวจนครบาล กองบังคับการตำรวจนครบาล ๑ โรงพยาบาลมิชชั่น

บ้านพิษณุโลก โรงเรียนราชวินิต มัธยม ตลาดนางเลิ้ง วัดสุนทรธรรมทาน วัดสมณานัมบริหาร บ้านมนังคศิลา วัดโสมนัสราชวรวิหาร สนามมวยราชดำเนิน สะพานมัฆวานรังสรรค์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร ศูนย์พณิชยการพระนคร ทำเนียบรัฐบาลไทย สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร พระที่นั่งทรงธรรม พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ โรงเรียนมัธยมวัดเบญจมบพิตร สมาคมนักเรียนเก่าเบญจมบพิตร ในพระบรมราชูปถัมภ์ มูลนิธิสายใจไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ โรงเรียนอำนวยศิลป์ โรงเรียนสันติราษฎร์วิทยาลัย สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) สำนักงานขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ ยุทธศาสตร์ชาติ และการสร้างความสามัคคีปรองดอง (ป.ย.ป.) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) สำนักงานถนนพิษณุโลก

ดูเพิ่ม

• พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
• รายชื่อพระอิสริยยศและพระเกียรติยศในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
• โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
• สนามม้านางเลิ้ง

หมายเหตุ

1. เป็นรหัสซึ่งหน่วยงานของตำรวจและทหารใช้เป็นสัญญาณเรียกขานพระบรมวงศานุวงศ์ทางวิทยุสื่อสาร โดยรหัส 901 แทนพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
2. ต่อมาเป็นพันธุ์ไม้ทรงปลูกพันธุ์ที่ 6 ของอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ ทรงปลูกโดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2565 ภายหลังทรงประกอบพิธีบวงสรวงอัญเชิญพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ขึ้นประดิษฐานบนแท่นฐานพระบรมราชานุสาวรีย์เป็นที่เรียบร้อยแล้ว

อ้างอิง

1. "ข้อบังคับหัวหน้าเจ้าพนักงานจราจรในเขตกรุงเทพมหานคร ว่าด้วยการจำกัดความเร็วและห้ามใช้เสียง บริเวณโดยรอบเขตพระราชฐาน (๙๐๑ แลนด์) พ.ศ. ๒๕๖๔" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 138 (พิเศษ 102 ง): 41. 2021-05-13. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2023-02-24. สืบค้นเมื่อ 2023-02-24.
2. "จิตอาสา 904 คืออะไร และมีความเป็นมาอย่างไร". 2019-11-22. สืบค้นเมื่อ 2022-12-05.
3. "'ผู้พันเบิร์ด' เผยที่มา 'อุทยานเฉลิมพระเกียรติ ร.9' จากแนวพระราชดำริในหลวง". ไทยโพสต์. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2022-10-21.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
4. "จาก "สนามม้านางเลิ้ง" สู่อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ พระราชประสงค์ในหลวงร.10 ลดปัญหาผลกระทบจากการพนัน". กรุงเทพธุรกิจ. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2022-10-21.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
5. "รู้จัก พระบรมราชานุสาวรีย์ ร.9 แห่งอุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ เขตดุสิต". ไทยรัฐ. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2022-10-13.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
6. "ย้อนดู "สมศักดิ์ เจียม" บิดเบือนใส่ร้ายสถาบัน ทุบสนามม้าสร้างวังคอมเพล็กซ์". ท็อปนิวส์. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2023-08-19.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
7. (2023-05-31). "พระราชขันติต่อข่าวลือวชิราลงกรณ์คอมเพล็กซ์". ผู้จัดการออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 2023-08-19.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
8. "จากสนามม้านางเลิ้ง สู่อุทยานเฉลิมพระเกียรติ ร.9". บีบีซีไทย. 2021-12-05. สืบค้นเมื่อ 2021-12-05.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
9. "เปิดภาพแบบจำลอง อุทยานเฉลิมพระเกียรติ ร.9 "สนามม้านางเลิ้ง" เดิม". ประชาชาติธุรกิจ. 2021-11-18. สืบค้นเมื่อ 2023-02-24.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
10. "เผยโฉม! "อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ" ในพื้นที่สนามม้านางเลิ้ง". สถานีโทรทัศน์ไทยพีบีเอส. 2021-11-18. สืบค้นเมื่อ 2021-12-05.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
11. "สำเนาที่เก็บถาวร". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2024-06-09. สืบค้นเมื่อ 2023-10-07.
12. "พล.อ.อ. สถิตย์พงษ์ สุขวิมล นำหน่วยงานปลูกต้นไม้เฉลิมพระเกียรติในหลวง". กรุงเทพธุรกิจ. 29 พฤษภาคม 2024. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน 2024.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
13. "รัฐบาลจัดกิจกรรมปลูกต้นไม้ เฉลิมพระเกียรติ รัชกาลที่ 10 ในโอกาสพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่ารัชกาลที่ 1". ผู้จัดการออนไลน์. 31 มกราคม 2025. สืบค้นเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2025.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
14. ""อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ รัชกาลที่ ๙" ปอดแห่งใหม่กลางกรุง กับ 9 เรื่องน่ารู้". ฐานเศรษฐกิจ. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2022-11-20.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
15. "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี เสด็จ ฯ ไปทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร". หน่วยราชการในพระองค์. 2022-10-14. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-12-08. สืบค้นเมื่อ 2022-12-03.
16. "ปชช.ร่วมพิธีเปิดคึกคัก พระบรมราชานุสาวรีย์ รัชกาลที่ 9". ทีเอ็นเอ็น 16. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2022-12-03.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
17. "ชมวีดิทัศน์อุทยานเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร". กรุงเทพธุรกิจ. 2021-11-18. สืบค้นเมื่อ 2021-12-05.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
18. "เผยโฉม…อุทยานเฉลิมพระเกียรติฯ รัชกาลที่ 9 รวม 297 ไร่ พื้นที่ 'สนามม้านางเลิ้ง'เดิม". มติชนสุดสัปดาห์. 2021-11-18. สืบค้นเมื่อ 2021-12-05.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
19. "แรงบันดาลใจ วรรณพร พรประภา ทีมออกแบบอุทยานฯ ร.9 พื้นที่แห่งอนาคต". ประชาชาติธุรกิจ. 2021-12-16. สืบค้นเมื่อ 2022-11-20.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
20. "ส่งเสริมท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์เดินตามรอยพ่อ ณ สะพานไม้'บ้านเจาะบากง'สุไหงโก-ลก". แนวหน้า. 2 สิงหาคม 2022. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม 2025.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
21. "สวนป่า ปอดแห่งใหม่ใจกลางกรุงเทพมหานคร อุทยานเฉลิมพระเกียรติ รัชกาลที่ 9". สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์. 2021-12-05. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-11-20. สืบค้นเมื่อ 2022-11-20.
22. "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และทรงบำเพ็ญพระราชกุศล เนื่องในวันคล้ายวันสวรรคต 13 ตุลาคม". ข่าวช่อง 7HD. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2022-10-14.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
23. "สมพระเกียรติ พระบรมรูป รัชกาลที่ 9 ในฉลองพระองค์ชุด "ทหารมหาดเล็กราชวัลลภรักษาพระองค์" ทรง "พระคฑาจอมทัพภูมิพล" ความสูง 4 เท่าของพระองค์จริง". เฟซบุ๊ก ใต้ร่มฉัตร. 2022-10-11. สืบค้นเมื่อ 2023-02-12.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
24. แก้วกา, ธนพิชฌน์; สายข่าวในพระราชสำนัก NBT (2022-10-10). "สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ไปทรงประกอบพิธีบวงสรวงเชิญพระบรมรูปพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร". กรมประชาสัมพันธ์. สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2023-02-12. สืบค้นเมื่อ 2022-12-15.
25. Weerachokesathit, Tamonwan (2022-10-11). "รายละเอียด พระบรมรูป ร.9 อุทยานเฉลิมพระเกียรติรัชกาลที่ 9". HELLO! Magazine Thailand. สืบค้นเมื่อ 2022-10-13.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
26. "ในหลวง ทรงเททองหล่อพระบรมรูป ร.9 ส่วนพระเศียร เพื่ออัญเชิญไปประดิษฐานพระบรมราชานุสาวรีย์". ผู้จัดการออนไลน์. 2022-07-13. สืบค้นเมื่อ 2022-07-13.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
27. "กรมสมเด็จพระเทพ ทรงประกอบพิธีบวงสรวงอัญเชิญพระบรมรูป ร.๙ ขึ้นประดิษฐานบนแท่น ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติ". mgronline.com. 2022-10-10.
28. หนึ่ง (2022-10-13). "'ในหลวง-พระราชินี' ทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ ร.9 เนื่องในวันคล้ายวันสวรรคต 13 ตุลาคม".
29. "เปิดให้ประชาชนสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์ร.9 วันที่ 14-16 ต.ค.นี้". ฐานเศรษฐกิจ. 2022-10-13. สืบค้นเมื่อ 2022-10-13.
30. "เปิด 55 พันธุ์ไม้ ในอุทยานเฉลิมพระเกียรติ ร.9 ก่อนเปิดเข้าชมปี 2567". ประชาชาติธุรกิจ. 2022-01-01. สืบค้นเมื่อ 2022-09-25.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)

แหล่งข้อมูลอื่น

• "วีดิทัศน์อุทยานเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร". หน่วยราชการในพระองค์ สำนักพระราชวัง. 17 พฤศจิกายน 2021. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2021-12-05. สืบค้นเมื่อ 2021-12-05.
• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°45′46″N 100°31′03″E / 13.762850°N 100.517451°E / 13.762850; 100.517451