พระอรรคชายาเธอ พระองค เจ าเสาวภาคย นาร ร ตน 26 มกราคม พ ศ 2398 21 กรกฎาคม พ ศ 2430 พระนามเด ม หม อมเจ าป ว เป นพระธ ดาใน

พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ (26 มกราคม พ.ศ. 2398 – 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2430) พระนามเดิม หม่อมเจ้าปิ๋ว เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจีน และเป็นพระอรรคชายาในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์

พระอรรคชายา
ดำรงพระยศ	พ.ศ. 2416 – 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2430

ประสูติ	26 มกราคม พ.ศ. 2398
สิ้นพระชนม์	21 กรกฎาคม พ.ศ. 2430 (32 ปี)
พระสวามี	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระราชบุตร	สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทราสรัทวาร กรมขุนพิจิตรเจษฎ์จันทร์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาจีน

พระประวัติ

พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ พระนามเดิม หม่อมเจ้าปิ๋ว เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาจีน เมื่อวันศุกร์ที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2397 (แบบสากลคือ พ.ศ. 2398)

เมื่อประสูติได้ประทับอยู่ที่วังของพระบิดา โดยมีสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยิกาเธอ กรมพระยาสุดารัตน์ราชประยูร เป็นผู้อภิบาล มีพระโสทรเชษฐภคินีและพระโสทรกนิษฐภคินีรวมสองพระองค์ และเป็นพระอรรคชายาเธอในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทั้งสองพระองค์ คือ

หม่อมเจ้าบัว ภายหลังคือ พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค
หม่อมเจ้าสาย ภายหลังคือ พระวิมาดาเธอ พระองค์เจ้าสายสวลีภิรมย์ กรมพระสุทธาสินีนาฏ ปิยมหาราชปดิวรัดา

หม่อมเจ้าปิ๋ว มีพระราชธิดาหนึ่งพระองค์ คือ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจันทราสรัทวาร กรมขุนพิจิตรเจษฎ์จันทร์ หรือ สมเด็จหญิงใหญ่ ประสูติในปี พ.ศ. 2416

ภายหลังมีพระประสูติกาลพระราชธิดาแล้ว ได้รับสถาปนาเป็น พระอรรคชายาเธอ หม่อมเจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ คนทั่วไปขนานพระนามว่า ท่านพระองค์กลาง

หม่อมเจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ เป็นที่โปรดปรานของสมเด็จพระบรมราชมาตามหัยิกาเธอ กรมพระยาสุดารัตน์ราชประยูรมาก ถึงกับทรงตั้งพระทัยจะให้ดำรงตำแหน่งสมเด็จพระอัครมเหสี แต่ว่าพระองค์มีพระพลานามัยไม่สู้จะสมบูรณ์นัก มีพระประสูติการพระราชธิดาแล้วก็ประชวรกระเสาะกระแสะเรื่อยมา จนกระทั่ง สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2430 สิริพระชันษา 32 ปี พระองค์ได้รับการสถาปนาพระอิสริยยศหลังจากสิ้นพระชนม์ขึ้นเป็นพระองค์เจ้าออกพระนามว่า พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ ทรงศักดินา 15000 เสมอพระองค์เจ้าต่างกรมในพระบรมมหาราชวัง ตามตำแหน่งพระอรรคชายาเธอ

ในปีนั้นพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสูญเสียพระอรรคชายาเธอ พระราชโอรส และพระราชธิดาในสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงถึงสามพระองค์ คือ พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าพาหุรัตมณีมัย กรมพระเทพนารีรัตน์ และสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าตรีเพ็ชรุตม์ธำรง จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างอนุสาวรีย์ราชานุสรณ์เมื่อ พ.ศ. 2431 เพื่อระลึกถึงพระอรรคชายาเธอ พระราชโอรส และพระราชธิดาที่สิ้นพระชนม์ในปีเดียวกัน อนุสาวรีย์ราชานุสรณ์ทำด้วยหินอ่อนแกะสลักพระรูปเหมือนทั้งสี่พระองค์ ตั้งอยู่ใกล้กับอนุสาวรีย์พระนางเรือล่ม ที่พระราชวังบางปะอิน

พระอิสริยยศ

ธรรมเนียมพระยศของ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์
ตราประจำพระองค์
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

หม่อมเจ้าปิ๋ว (26 มกราคม พ.ศ. 2398 – พ.ศ. 2416)
พระอรรคชายาเธอ หม่อมเจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ (พ.ศ. 2416 – 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2430)
พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์ (หลังสิ้นพระชนม์)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช

8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี

4. พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

18. พระยานนทบุรีศรีมหาอุทยาน (บุญจัน)

9. สมเด็จพระศรีสุลาลัย

19. คุณหญิงเพ็ง นนทบุรีศรีมหาอุทยาน

2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นภูมินทรภักดี

10. จางวางแสง

5. เจ้าจอมมารดาเอมน้อย

11. คุ้ม

1. พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคย์นารีรัตน์

6. แส้

3. เจ้าจอมมารดาจีน

อ้างอิง

http://theyoung.net/tamneap_vip/49_queen/49_37.htm
จิรวัฒน์ อุตตมะกุล. พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ ๕. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์มติชน, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2548. 398 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-322-964-7
ราชกิจจานุเบกษา, คำประกาศตั้งพระอรรคชายาเธอ หม่อมเจ้าเสาวภาคน่รีรัตน ขึ้นเป็น พระองค์เจ้า มีพระนามจารึกในพระสุพรรณบัตรว่า พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคนารีรัต ทรงศักดินา ๑๕๐๐๐ เสมอเจ้าต่างกรมในพระบรมมหาราชวังตามพระอรรคชายาเธอ, เล่ม ๔, ตอน ๓๑, ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๑๘๘๗, หน้า ๒๕๑
http://www.palaces.thai.net/new/bp/memo.htm#Thai

บทความชีวประวัตินี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] ttp://theyoung.net/tamneap_vip/49_queen/49_37.htm

[2] จิรวัฒน์ อุตตมะกุล. พระภรรยาเจ้า และสมเด็จเจ้าฟ้า ในรัชกาลที่ ๕. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์มติชน, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2548. 398 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-322-964-7

[3] ราชกิจจานุเบกษา, คำประกาศตั้งพระอรรคชายาเธอ หม่อมเจ้าเสาวภาคน่รีรัตน ขึ้นเป็น พระองค์เจ้า มีพระนามจารึกในพระสุพรรณบัตรว่า พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าเสาวภาคนารีรัต ทรงศักดินา ๑๕๐๐๐ เสมอเจ้าต่างกรมในพระบรมมหาราชวังตามพระอรรคชายาเธอ, เล่ม ๔, ตอน ๓๑, ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๑๘๘๗, หน้า ๒๕๑

[4] ttp://www.palaces.thai.net/new/bp/memo.htm#Thai